Trauma na relatie met narcist - herstel na narcistische relatie

Trauma in het kwadraat na een relatie met een narcist

Voor alle duidelijkheid: je hebt trauma van elke soort toxische relatie. De toxische persoon met de (verborgen) narcistische trekken, kan je (ex)-partner zijn. Maar net zo goed je familie, buren, vriend/in, werkgever en collega’s. Als je wakker wordt, ontdek je steeds meer toxische relaties in je leven.

Ten eerste is de relatie zélf traumatisch

Het begrip trauma omvat meer dan vaak wordt gedacht: het betreft niet alleen een schokkende gebeurtenis. Ook in een alledaagse, voortdurende situatie -zoals een toxische relatie- ontstaat trauma. Want wat iets traumatisch maakt, is dat je de bij de situatie ontstane emoties niet, of niet volledig hebt kunnen verwerken. Die heftige emoties zijn in een toxische relatie o.a. angst, verbijstering, onzekerheid en chronische onveiligheid. Fysiek of alleen psychisch onveilig, dat maakt niet uit: een narcistische relatie is altijd onveilig, doordat je continu leeft met de narcistische stelregel ‘ieder voor zich en mijn belangen voor alles’.

Dat ligt er niet altijd dik bovenop, maar je voelt en ervaart het wel en het geeft stress. Die toeneemt door de grilligheid en tegenstrijdigheid in het gedrag van een narcist. Er zijn ook goede momenten, die niet te rijmen zijn met de slechte. Dit geeft je verwarring en de neiging om het kloppend te maken. Je bent steeds bezig je beeld van de narcist eenduidig ‘goed’ te maken. Maar het gaat nooit lang goed en je krijgt geen rust in zo’n relatie. En je komt niet aan de verwerking van dit alles toe… tot je afstand van de relatie neemt.

Ten tweede raakt de narcistische relatie jouw onverwerkte trauma van vroegere relaties

Wat de emoties door narcistisch misbruik extra heftig maakt, is dat ze resoneren met oudere onverwerkte emoties, die zijn ontstaan in eerdere toxische relaties. Meestal die met je ouders of opvoeders. Dat je daar nog wat te verwerken hebt, is exact de reden dat je met de narcist in een relatie terecht bent gekomen. Die begon met wederzijdse aantrekkingskracht… niet zozeer door jullie ‘karma’, maar simpelweg door het streven van elk organisme naar groei en heelwording. Jouw oudere onverwerkte trauma en dat van de narcist(en) in je leven resoneren met elkaar. Je hebt samen de kans om het te helen. Al zal jij degene zijn die daar werk van maakt, en niet de narcist.

Waarom is het nodig om te herstellen na een narcistische relatie?

Herstel na een narcistische relatie is absoluut nodig, vanwege de ernstige klachten die erdoor ontstaan -zie hierna. Herstel geeft je weer grip op je leven en welzijn, leert je patronen herkennen en grenzen stellen. Met helen vergroot je je bewustzijn, je rust, je levensgeluk, je gezondheid… én je trekt naarmate je heelt, steeds betere relaties aan. Beter in termen van gelijkwaardigheid, veiligheid, oprechte interesse, steun en wat je allemaal nog meer verlangt. En zo hebt gemist in je relatie(s) met toxische mensen!

Zonder te helen van een narcistische relatie krijg je geen betere relaties

Uit het voorgaande volgt, dat het helen van trauma een voorwaarde is om betere relaties te krijgen. Anders krijg je steeds weer last van toxische types in je leven door die wederzijdse aantrekkingskracht, die onvermijdelijk leidt tot een toxische relatie-dynamiek. En je wilt natuurlijk alleen nog fijne, liefdevolle relaties! Dat is een erg grote motivatie om eerst te helen of herstellen na een toxische relatie. En het mooie is: oud en recent trauma verdwijnen allebei als je heelt. Benut dus toxische relaties voor je eigen heelwording, zie hierna bij ‘-Nee, begin al met helen als de narcist nog in je leven is.

Herstel na een narcistische relatie is nodig om van je klachten af te komen

Maar herstellen na een narcistische relatie is vooral nú al nodig, omdat je veel last blijft houden van het trauma dat is ontstaan. Dit trauma geeft serieuze klachten die niet vanzelf over gaan, ook niet als de narcistische persoon uit je leven is. Die persoon houdt invloed op jou. In energetisch, psychisch en misschien ook praktisch opzicht zijn jullie nog verbonden. Maar de energetische connectie zorgt voor de meeste klachten. Die energetische verbinding wil je neutraliseren, en dát gebeurt door het helen van je relatietrauma. Dus als je je welzijn en je vrijheid terug wilt: verderop lees je hoe je heelt!

De klachten in en na een toxische relatie met een narcist

Ook en juist nadat de relatie is gesneuveld, heb je klachten doordat de impact zo groot is, zowel van het pijnlijke einde als van de relatie zelf. Ik bedoel hier ernstige klachten, die bestaan naast het pittige rouwproces dat je doormaakt na afloop van een toxische relatie met een narcist. Over het complexe rouwproces na het einde van een toxische/narcistische relatie volgt een apart blog met als titel Een destructieve toxic, toxische of giftige relatie loslaten. Hier vat ik de belangrijkste klachten samen die je los van dit rouwproces hebt:

(C)PTSS ofwel stress voor alles wat met de narcist samenhangt

De klachten die ontstaan in een toxische relatie, zijn in de eerste plaats stress: zo’n 60-80% van de slachtoffers van narcistisch misbruik heeft ten minste een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS), met hevige emotionele herbelevingen, frequente slapeloosheid en hyperalertheid. Daarbovenop komen nog de structurele relationele problemen, die het een Complexe PTSS maken (CPTSS); ik noem ze in de volgende paragraaf. Deze stoornissen zijn allebei het gevolg van onverwerkte emoties en herinneringen. Maar PTSS wordt CPTSS, doordat je in een narcistische relatie van enige duur, voortdurend blootstaat aan ten minste emotionele onveiligheid en andere traumatische ervaringen.

Foto Freepik

Heel veel mensen hebben al CPTSS sinds hun jeugd

Voor vrijwel alle slachtoffers zijn hun volwassen relaties niet de eerste narcistische relaties in hun leven. Dat was namelijk de relatie met de opvoeders. Dit geldt evenzeer voor daders als voor slachtoffers van narcistisch misbruik. Opgroeien in traumatische, want fysiek en/of emotioneel onveilige huishoudens is gemeengoed en beslist geen uitzondering. De onverwerkte trauma’s daarvan worden van generatie op generatie doorgegeven. Lang niet iedereen is zich hiervan bewust en/of zoekt hulp voor de ernstige klachten van onbehandeld trauma. Zo gaat CPTSS niet zelden samen met depressie of terugkerende somberheid, dissociatieve momenten (fasen van‘uitgetuned’ zijn uit het lichaam), vermijding en vormen van verslaving. Ernstige klachten dus. Toch is ook CPTSS te helen, mits slachtoffers verblijven in een gifvrije omgeving en stap voor stap groeien met veilige -dus ook toxfree- trauma-geïnformeerde begeleiding.

Problemen met grenzen aangeven en beschadigd vertrouwen in mensen

Dit ligt natuurlijk in het verlengde van de hiervoor genoemde klachten. Wie zich wankel voelt, stelt geen heldere grenzen. Toxische types maken daar graag misbruik van. Als je herhaaldelijk pijnlijk grensoverschrijdend gedrag ervaart, wordt het ook steeds moeilijker om het vertrouwen in mensen op te brengen. Zeker doordat het gedrag van een narcist die heel nabij is in je leven, bestaat uit daden van klein en groot verraad. Waarbij verraad niet per sé vreemdgaan is, maar elk gedrag dat duidt op het jou laten vallen en negeren, het niet steunen en erkennen van jou. Terwijl jij dit wel mag verwachten, gezien de aard van de relatie (levenspartner, goede vriend/in, naast familielid).

In gedachten hardnekkig bezig blijven met de narcist en met de relatie

Dit obsessief herkauwen van de relatie met de narcist -en denken over de narcist zelf, vormt de meest hardnekkige klacht onder slachtoffers. Dit blijkt uit een groot Amerikaans onderzoek onder cliënten die uit een relatie met een antisociaal/psychopathisch ‘cluster B’ type kwamen. Ook narcisme valt in dit cluster B van de DSM -het officiële psychische-stoornissen-handboek. Ook slachtoffers van narcistische ex-partners (en andere voormalig dierbaren), worstelen dus met hardnekkig terugkerende gedachten aan de narcist en aan de relatie. Dit komt door de extreme en onbegrijpelijke tegenstrijdigheden in goede en slechte ervaringen met de narcist in kwestie. Hoe kan iemand zo gemeen zijn en tegelijk ook zachtaardig en zorgzaam? Of kille afstand scheppen na dagen vol connectie en warmte. En meer van deze onverenigbare gedragingen.

Dit veroozaakt cognitieve dissonantie: mensen verdragen niet gemakkelijk twee tegengestelde waarheden, en willen die daarom op één lijn krijgen. Hoe je dit effectief doet, waardoor jouw hardnekkig malen over de relatie voorgoed stopt, lees je in het e-book Ontruimingsbevel voor Ongenode Overblijvers.

Aangetast zelfvertrouwen; gebrekkig contact met jezelf en je behoeften

Ook schaamte- en schuldgevoelens en een slecht zelfbeeld komen vaak voor. Dit komt, doordat je het negatieve beeld hebt overgenomen dat de narcist van jou heeft. Je bent over jezelf en de relatie gegaslight: jouw emoties en ervaring van de werkelijkheid zijn stelselmatig onkend of genegeerd. De visie van de narcist is leidend geworden. Je bent dus echt gehersenspoeld en bent het contact met je eigen waarnemingsvermogen kwijtgeraakt. Je moet je eigen emoties en ervaring weer gaan (h)erkennen. Uit onderzoek blijkt, dat slachtoffers door dit alles zelfs moeite hebben met daadkracht, planning en overzicht bewaren: hun normale executieve functies werken minder goed dan voorheen. Dit versterkt het gevoel de grip te verliezen. Doordat je geen duidelijke, gezamenlijke afronding krijgt van een relatie met een narcist, mis je houvast en duidelijkheid. Los van de hiervoor genoemde schuldgevoelens en zelftwijfel, groeien de tegenstrijdigheden en het gebrek aan houvast op momenten uit tot een afschuwelijk gevoel van totale vervreemding.

Fysieke klachten door chronische stress en copingmechanismen

Als het voorgaande maar lang genoeg voortduurt, zijn (chronische) fysieke klachten een onvermijdelijk gevolg. Denk aan migraine, vermoeidheidssyndroom, prikkelbare darm-syndroom, fybromialgie, reumatoïde artritis en (andere) auto-immuunziekten. Zelf ben ik volledig hersteld van een SCAD hartinfarct, dat ik kreeg enkele jaren na mijn horror scheiding – de horrorstory staat op de over mij (Gwen) pagina op mijn website. Bij SCAD is 90% van de patiënten vrouw. Vrouwen zijn zo mogelijk nog gevoeliger voor stress dan mannen. Mijn copingmechanisme in een chronische onveilige jeugd, was niet vechten (wat mannen sneller doen) of bevriezen, ook niet vluchten want dat gaat meestal niet in toxische (opvoed)relaties, maar fawnen. Fawnen leert een kind zichzelf aan in toxische situaties waaraan het niet kan ontsnappen (bij mij o.a. grillige en alcoholverslaafde opvoeders en zware emotionele verwaarlozing). Het is je aanpassen aan anderen en je inhouden en klein maken, om koste wat het kost de lieve vrede te bewaren. Om assertiever te worden en negatieve reacties te trotseren, heb ik veel angst moeten overwinnen.
Kortom: dit alles zijn erg serieuze klachten. Helen is dus geen optie, maar een absolute must.

Kun je alleen helen van een narcistische relatie als die voorbij is?

Helen doe je al door uitdagende confrontaties aan te gaan

Jouw grenzen zijn ongetwijfeld opgerekt door de narcist in je leven. Die komt ook niet aan veel van jouw relatie-wensen tegemoet. De gedachte om jouw onvrede hierover rechtstreeks met de narcist aan te kaarten, roept in het begin veel angst op. Je verwacht een boze, grillige of kille reactie met meer afstand. Als je je wensen en grenzen toch open communiceert naar de narcist, overwin je een stuk angst en verwerk je ook andere emoties. Dit is psychisch en energetisch helend. Dus na zo’n uitdagende confrontatie is het belangrijk dat je een veilige alleen-plek hebt, waar je ongestoord je emoties kan toelaten en verwerken. Dit als intro op het dubbele antwoord dat nu volgt op de bovengenoemde vraag:

Ja en nee -Nee: begin al met helen als de narcist nog in je leven is

Het antwoord op bovenstaande vraag (in bruine letters) is aan de éne kant Nee, de relatie met de narcist hoeft niet voorbij te zijn om ervan te kunnen helen. Want ook als je (nog) in een relatie met een narcist bent, kun je een begin maken met jouw proces van genezen van de narcistische relatie. Je hoeft dus niet te wachten tot je geen contact meer met de narcistische persoon hebt. Sterker: het is erg helend, om in de eerste instantie de confrontatie aan te gaan met de narcist over jouw wensen en onvrede in de relatie. Let wel; als er geen sprake is van fysieke bedreiging of gevaar. In dat geval is een snelle en veilige exit cruciaal, zie het blog De relatie verbreken met een narcist.

Ja en nee -Ja: je kunt niet volledig herstellen in een toxische omgeving

Tegelijk is het antwoord ook JA op de boventaande vraag: Kun je alleen genezen van een narcistische relatie als die voorbij is? Want om vollédig te kunnen herstellen, moet je uit die relatie zijn. En liefst zo min mogelijk contact meer hebben met de persoon in kwestie -of met eventuele andere toxische personen in diens netwerk. Het contact verbreken is een uitdaging, zie het blog De relatie verbreken met een narcist. Maar dat besluit wordt steeds reëler, want de relatie hapert steeds meer. De narcist ervaart jouw toenemende mondigheid als bedreigend en gaat zich grilliger gedragen. Maar de pittige eindfase van de relatie biedt dus ook veel situaties die je kunt benutten om te helen.

Hoe start je met het herstellen van een toxische relatie?

Leg een stevige basis voor je herstel na een narcistische relatie

Zoals je hiervoor zag, begint je herstel al bij je eerste onenigheden met toxische mensen. Maar overweeg je eenmaal om zonder de toxische persoon verder te gaan, dan gaat je proces versnellen, en wordt het soms overweldigend. Creëer bewust een veilige en vruchtbare basis waar je altijd op terug kan vallen rond heftige momenten: goede zelfzorg, zachtheid, geduld en een rustige plek zonder de energie van toxische mensen. Wat richtlijnen:

• Zet jezelf centraal -de rest van je leven! Dat is niet simpel na jaren narcistisch misbruikt te zijn! Stel jezelf dagelijks de vragen: Wat heb ik nu nodig? ‘Wat geeft mij energie?’ Waar mag ik alles wat mij nu niet dient aan de kant schuiven?’ Bewaak je energie als een pro.

• Wat de narcist betreft: het beste is natuurlijk no contact, of anders low contact gaan met de narcist in kwestie. Anders kan je je helingsproces niet voltooien. Lees voor praktische aanwijzingen voor no contact gaan het blog De relatie verbreken met een narcist.

• Dompel jezelf dagelijks onder in een zo rustig mogelijke sfeer van veiligheid. Doe daarvoor doodgewone dingen als de koelkast vullen en deuren en gordijnen sluiten. Je gevoel van basisveiligheid is beschadigd, dus geef jezelf de macht om die te herstellen. Die zelf gecreëerde veiligheid geeft naast toenemende ontspanning ook zelfvertrouwen. Als je ze in je leven hebt, aai je huisdier. Vraag betrouwbare mensen je regelmatig te appen, en of ze snel op jouw berichtjes reageren. Doe wat dan ook om je maar veiliger te voelen.

• Geef alle ruimte aan opkomende emoties, ook de heftige. Boosheid is goed om te voelen, schreeuw (desnoods in de auto…), gooi met dingen die geen kwaad kunnen… dit is een fase waar je doorheen moet. Ooit komen de zalige rust en onverschilligheid, waarin je de ander neutraal ziet zonder behoefte aan contact en zonder haat. Dat kun je je nu nog niet voorstellen, maar daar ga ook jij komen.

• Laat verdriet stromen, met een oceaan aan tranen. Dit komt op de gekste momenten bij een subtiele herinnering aan wat je hebt meegemaakt, maar vooral ook wat niet kon zijn en wat je misschien heel je leven al mist. Liefde, gezien worden, steun van betrouwbare mensen… Je doorloopt een complex rouwproces. Er is nooit een open, eerlijke afronding van het einde van de relatie met een narcist, integendeel: de laatste neemt geen enkele verantwoordelijkheid en zorgt dat jij als schuldige te boek staat (imagobehoud en laster). Je rouwt om een echt gemis -de narcist had ook goede kanten of is gewoon familie waar je van houdt. En je rouwt om wat jij als toekomst zag. Om de niet benutte potentie van de relatie met de narcist. Dit rouwproces is grillig en rauw. This too shall pass… uiteindelijk.

• Wees je eigen grootste supporter met zachtheid en zelfcompassie. Accepteer je blinde vlekken en momenten van terugval. Er komt altijd weer een sprong vooruit. Dit helingsproces verloopt nooit netjes in een rechte lijn omhoog. Steady wins the race…

• Wanneer je het niet meer weet, gun jezelf dan hulp! Het is normaal dat de groei regelmatig afremt. Observeer wat er blokkeert. Als je er geen vat op krijgt, of ook als je op een punt bepaalde emoties niet volledig durft toe te laten: zoek dan hulp! Er tegenaan blijven hikken is veel zwaarder. Sommige dingen verwerk je het beste met een stabiele coach of therapeut die jouw proces begrijpt. Dan heb je na één of enkele sessies een doorbraak en kun je weer zelf verder. Zie hierna; wanneer hulp zoeken verstandig is.

Ontdek met informatie over narcisme jouw eigen gedrag dat het faciliteert

Dit blijft belangrijk, ongeacht hoever je al bent hersteld: lees en leer zoveel mogelijk over narcistisch misbruik en toxische relaties. Om te begrijpen wat je achter de rug hebt, om alert te zijn voor de toekomst en vooral: om te zien waar jouw eigen gedrag het narcistisch misbruik laat voortbestaan. De coaches en contentmakers op internet en YouTube zijn ervaringsdeskundig. Sommigen delen naast informatie ook leerzame ervaringen. De informatie vanuit verschillende invalshoeken voorschoteld krijgen, helpt enorm om je eigen gedragspatronen te herkennen, waarin jij toxisch gedrag tolereert en mogelijk maakt. En het stimuleert om uit de hersenspoeling of gaslight te breken, die zorgt dat je lang aan jezelf blijft twijfelen. Wees een onderzoeker, zowel kritisch over je eigen gedrag, als over de content over narcisme (vermijd vlakke a.i. content zonder menselijke energie). Dan kun je met internet en zelfhulp heel veel overtuigingen afschudden, die jij van de narcist(en) om je heen had overgenomen. En er je eigen waarden en wensen voor in de plaats zetten!

Wanneer hulp zoeken verstandig is

Waar de narcisten in je leven je Spartaanse leraren zijn, ben jij zelf je beste coach. Nu hoor je vaak, dat jij zelf de moeilijkste persoon op aarde bent om te coachen… dat valt mee; hoe meer je groeit, hoe meer liefdevol en krachtiger je achter jezelf staat. Wel blijft het gevaar van blinde vlekken en zelf-saboterend gedrag, dat jij gewend bent door eerder narcistische relaties. Zoals teveel verantwoordelijkheid nemen, jezelf snel teveel en lastig vinden, vinden dat je het alleen moet opknappen enzovoort. Met de energie van een wakkere begeleider breek je door impasses heen en ga je niet alleen sneller; je bespaart jezelf onnodig lang pijnlijk geploeter! Zoek daarom hulp in de volgende gevallen -ik verleen effectieve, snelle en persoonlijke trauma-based hulp:

• Je weet niet goed waar je het beste kan beginnen of wat je moet doen om vooruit te komen. Zoek dan wat opstart-hulp, en vraag een gemakkelijk vol te houden en effectieve praktische aanpak en routine voor je helingsproces.

•Je ging tot nu toe vooruit, maar stuit op een situatie (vaak met een toxische persoon), waar je steeds in hetzelfde patroon blijft steken en je breekt er zelf niet doorheen. Vaak is er een blinde vlek. De energie en het inzicht van een coach of therapeut helpen je snel verder.

•Je hebt de neiging om veel te incasseren en alles in je eentje vol te houden. Dus ook dit moet je zonder hulp vanzelf kunnen. Of je hebt geen vertrouwen in hulp en/of dat jouw situatie met hulp te verbeteren is. Of je vindt jezelf snel ‘teveel’ en wil niet lastig zijn. Dan gun je jezelf geen hulp. Bij alles onder dit punt is hulp aannemen een cruciale voorwaarde om verder te komen! Anders blijf je situaties aantrekken, die je “zelf moet oplossen/aan moet kunnen/moet blijven volhouden”. Hierin klinkt letterlijk een echo door van een ouder trauma. Wat niet persé langdurig hulp behoeft. Hulp doorbreekt dit blokkerende patroon, zodat je, mocht je later weer behoefte aan hulp hebben, zonder probleem uitreikt en je proces soepel verder gaat.

•De emoties die vrijkomen ervaar je als te overweldigend, je wordt erdoor overspoeld en kan dan, zelfs met een time-out en rust, niet normaal functioneren. Dan is het leren toelaten en verwerken van trauma-emoties met een traumabased coach of therapeut nodig. Die geeft je vertrouwen en leert je technieken, waarmee je het ook zelf op een gereguleerde manier kunt gaan doen.

•Je bent te bang om de emoties die je voelt opkomen, toe te laten om te verwerken en houdt ze bewust of onbewust tegen. In het laatste geval nemen copingmechanismen het automatisch over. Bijvoorbeeld jezelf afleiden of verdoven met eten of middelen, dan wel ‘uit te checken’ uit je lichaam (dissociatie). Ook hier is langduriger begeleiding nodig. Eerst om de voel-blokkade af te bouwen en te ervaren dat het nu veilig is om diepe emoties toe te laten. Verder om te leren hoe je jezelf hierbij begeleidt, tot je het zelf durft en kunt. En daarnaast moet je leren hoe je je copingmechanismen afbouwt. Verslavinsgedrag dempt het ervaren en verwerken van emoties. Maar als je met krachtige traumabased hulp ervaart dat ook jij dit veilig kan, worden je motivatie en kansen groter om de verslaving succesvol te beëindigen. Dan ga je wel veel dieper voelen, maar ook blijvend helen.

Hoe lang duurt het verwerken van een relatie met een narcist?

Het is geen lineair proces

Het verwerken van een relatie met een narcist duurt jaren. Wat vaak als richttijd wordt vermeld is twee jaar. Het hangt af van de hardnekkigheid van de gaslight/hersenspoeling die nog aan je kleeft, en dát hangt weer af van de hoeveelheid onverwerkt trauma. Als je wat hiervan opkomt, steeds verwerkt, voldoende rust neemt en steeds wat meer vertrouwen in jezelf krijgt, kun je redelijk blijven functioneren. Maar echt gezonde relaties aantrekken gebeurt geleidelijk en kan wel een jaar of zeven duren.

Geleidelijk is in dit verband: je leert van een toxische relatie doordat je de pijnlijke emoties daarvan hebt verwerkt. De volgende belangrijke relatie -met nieuwe of bekende mensen die toxisch gedrag vertoonden en met wie je het opnieuw probeert- is iets beter. De ander gedraagt zich wel degelijk toxisch naar jou, maar het erge toxische gedrag van de vorige belangrijke relatie is er niet want je tolereert dat niet. Je corrigeert en heelt ook weer door deze relatie. En trekt weer een iets minder toxische relatie aan… enzovoort. Dit is frustrerend, maar er zijn ook meer mooie momenten. Die wakkeren je verlangen naar gezonde relaties nog meer aan, zodat je blijft (onder)zoeken, leren en groeien. Met vallen en opstaan en niet in één lijn omhoog.

Twee stappen vooruit, één stap terug

Je ervaart bij dit proces onvermijdelijk terugval, waarbij confrontaties met (nieuwe) toxische mensen vaak oude toxische schaamte en zelfwijfel naar boven halen. Maar je leert telkens bij en vergeeft jezelf steeds sneller dat je de fout in ging. Je maakt steeds gezondere (relatie)keuzes en je zelfliefde wordt onwankelbaar! Het is een proces dat een spiraalvorm volgt, waarbij je regelmatig terugglijdt en dan weer hoger klimt dan je ooit bent geweest.

Hulp moet gifvrij, ervaringsdeskundig en trauma-informed zijn

Kies je hulp ‘à la carte’ en laat je leiden door wie en wat met jou resoneert

Er zijn veel vormen van hulp beschikbaar voor het herstellen van een toxische relatie. De reguliere geestelijke gezondheidszorg biedt trajecten als EMDR, cognitieve gedragstherapie (CGT) en lichaamsgerichte therapie. Deze kunnen het totale scala aan klachten niet verhelpen, maar een combinatie kan goed zijn. Je voelt wel wat op enig moment het beste past. Dat de hulpverlener “trauma-based” of ten minste “trauma-informed” werkt, is nodig om effectief te kunnen werken met trauma-patronen in je voorgeschiedenis en de link met de huidige toxische relatie(s). Het állerbelangrijkst is dat de hulpverlener toxfee is, maar daar kom je vaak pas achter na enige tijd. Bij toxische trekken geldt: wegwezen; beter ten halve gekeerd als ten hele gedwaald. Dan is hulp ronduit schadelijk!

Ervaringsdeskundigheid is dé voorwaarde voor hulp bij narcistisch misbruik

Steeds vaker kiezen mensen voor gespecialiseerde coaches en therapeuten die zelf ervaring hebben met narcistisch misbruik of trauma uit een relatie met een narcist. Naast veiligheid, bieden ervaringsdeskundige hulpverleners veel meer herkenning en daardoor betere afstemming op jouw proces. Ze hebben door hun verder gevorderde helingsproces een krachtiger energieveld en scherpere intuïtie. Dit is beslist nodig als jij midden in je losmakings-proces zit van toxische relaties. Want de gaslighting is zo geraffineerd, dat het voor jou een comfortzone is, waar hulpverleners stevig in moeten doordringen. Dit kunnen ze zonder ervaringsdeskundigheid niet; in het gunstigste geval merken ze niet op waar jij nog vastzit in de gaslighting. Dit voelen onvoldoende geheelde, toxische hulpverleners wél aan en zij zullen absoluut proberen om jou verder te gaslighten. Ik heb het zelf meegemaakt en was gelukkig achteraf snel wakker genoeg om de hulp te beëindigen. Dit was erg frustrerend en ik voelde me er alleen voor staan. Neem geen hulp aan van mensen zonder ervaringsexpertise en/of ver doorlopen helingsproces. Hulp moet veilig voelen. Als je twijfelt en geen goed gevoel hebt: niet verder gaan!

Lotgenotencontact is leerzaam; narcisten afkraken niet

Er zijn veel gratis besloten lotgenoten-groepen op internet en sociale media. Daar wat meelezen en eventueel reageren is heel leerzaam. De groepsenergie is vaak wel wat vastgeroest, wat maakt dat je zulke groepen snel ontgroeit als je flinke stappen zet in je eigen proces. Dan gaat zo’n groep je tegen staan en heb je weinig aan de daar gegeven adviezen. Ga er snel uit, als er veel verhuld slachtofferschap is, of subtiele moraalridderij en ander van superioriteit getuigend gedrag. Dat is net zo toxisch als de narcisten waar groepsleden over klagen. Klagen is sowieso toxisch en niet helend.

Ook informele steun en positieve ervaringen zijn diep helend

Ook informele hulp en steunende aandacht van vrienden, familieleden of een maatje uit een lotgenotengroep, is heel erg goed en helend. Helen is veel meer dan transformatie door therapeutische technieken. Diep helend is even goed het ervaren wat je zo hard nodig had, maar met narcistische naasten zo sterk hebt gemist. Dus gezien en gehoord worden, liefde, aandacht, respect, warmte, eerlijkheid, open dialogen in plaats van defensief gehakketak… enzovoort. Bring it on!

Broodnodige dagelijkse stappen die je helingsproces voortstuwen

•Blijf jezelf over narcisme informeren op jouw favoriete websites, met boeken, podcasts en op sociale mediakanalen. Door algoritmes krijg je steeds meer boeiende informatie voorgeschoteld.

•Houd een logboek bij. Schrijven is ten eerste helend, ten tweede wie schrijft die blijft -het beklijft echt beter als je belangrijke inzichten regelmatig noteert en overleest. Reflecteer elke dag over je ervaringen. Wat ging goed, wat ontdekte je dat je hielp of juist niet? Je gaat na een tijdje verbanden en patronen zien. En ook belangrijk: na langere tijd kijk je terug en zie je hoe je vooruit gaat. Dat je toen nog dáármee worstelde…

•Stel duidelijke grenzen richting de toxische mensen (voorheen) in je leven en even goed met incidentele toxische confrontaties in het voorbijgaan. Nee is een hele zin en ze kunnen prima zonder jou. Doe niets wat niet goed voelt en neem besluiten pas na bedenktijd in je eentje! Je hebt je energie vol nodig voor je helingsproces, dat je bij vlagen erg kwetsbaar maakt. Laat niemand daar misbruik van maken en jou hertraumatiseren, dat wil je echt niet. Dit is een lange weg van oefenen, terugval en geleidelijk steeds krachtiger worden. Met deze concrete maar spannende acties transformeer je veel emoties. Dat is helen in de praktijk!

•Maak per persoon een lijst van toxisch gedrag en slechte ervaringen. Doe dit met elk toxisch type dat belangrijk voor je is of was. Vul die steeds aan als een persoon nieuw negatief gedrag laat zien. En maak ook van nieuwe toxische personen zo’n lijst. Waarom? Omdat je in zwakke momenten weer even kan lezen dat het écht zo erg was. Daarmee bestrijd je toxische =onterechte maar door toxische mensen overgebrachte- schaamte en schuldgevoelens. Het vermindert zelftwijfel en voedt je gerechtvaardigde boosheid. En die gebruik je constructief om nieuwe pittige situaties aan te kunnen!

•Bouw je zelfbeeld stap voor stap weer op. Focus op het ombuigen van zelfsaboterende patronen, (h)erken jouw eigen kwaliteiten en wees mild bij terugval en mindere perioden. Wissel uitdagende situaties bewust af met ‘makkelijke’ en leuke, zodat je ook succes-ervaringen hebt. Vier ook je kleine successen.

• Beweeg regelmatig: lichaamsgerichte activiteiten als yoga, sport, wandelen en tuinieren helpen letterlijk om spanningen los te laten. Korter inademen dan uitademen, liefst buiten in een fris bos, brengt je zenuwstelsel weer in de neutraalstand. Veel helende inzichten vallen je binnen als je zonder telefoon of muziek de stilte opzoekt en lekker beweegt.

•Doe ook niet therapeutisch georiënteerde positieve ervaringen op. Een fijn gesprek met een voorbijganger, goed zittende kleding dragen (en complimenten voor je looks krijgen), jezelf verwennen met iets moois of lekkers, fijne ervaringen, liefst met een vertrouwd persoon. Of ga met onbekenden in een veilige setting op stap. Dit kan vrijblijvend via voordelige sociale contact-clubs als Kluppen.nl en Nieuwemensenlerenkennen.nl. Bouw bewust aan kleine, veilige en fijne ervaringen en doe meer zodra je genoeg vertrouwen hebt.

Herstellen na een narcistische relatie zonder therapie – kan dat?

Je bent je eigen coach, maar bij pittige stukken is hulp vragen belangrijk

Ja! Ik beveel van harte aan, dat je je eigen therapeutisch coach wordt. En je relaties zijn je spiegels, die je altijd kunt benutten voor zelfkennis en groei. Je kunt echt veel zelf -en zult dat wel moeten ook, want geen coach is 24/7 bereikbaar. Maar blijf wel alert waar je steeds in dezelfde patronen vervalt en niet vooruit gaat. Of het gewoon erg zwaar vindt. Het toelaten van pittige emoties is op de juiste manier nog geen feest, maar wel goed te doen. Daar kun je eventueel eerst met goede begeleiding mee oefenen, zodat je weet hoe je het zelf het beste kunt doen. Je bespaart jezelf met (af en toe) goede hulp veel onnodig geworstel en ook veel tijd. Maar je doet het hele herstelproces zelf met vaardigheden, die ook de rest van je leven heel waardevol voor je zijn. En je herstel is al begonnen als je dit leest! Dat begint in feite al in de toxische relatie(s), bij de onenigheden met toxische mensen. Als je onvrede in een relatie met toxische patronen te sterk wordt om te negeren, is het helingsproces al begonnen! Dan hangt de snelheid van je helingsproces af het van jouw lef en bereidheid, om je wensen en grenzen aan te geven naar die persoon of personen. En keuzes te blijven maken die meer recht doen aan jouw waarden en wensen.

Cruciaal zijn zelfzorg en strikte energetische hygiëne wat betreft je 'toxies'

Erg belangrijk zijn goede dagelijkse routines en liefdevolle zelfzorg… én zoveel mogelijk uit de energie van toxische mensen blijven. Als je ver geheeld bent, is je energieveld sterk genoeg om continu in contact te blijven met je eigen behoeften en waarden. Tot die tijd neem je makkelijk die van toxische naasten over, en handelt daarop, alsof die van jezelf zijn! Dit voorkom je door strikte energetische hygiëne. Die houdt in indien mogelijk met je ‘toxies’ no contact gaan, hen blokkeren op of beter verwijderen van je telefoon, hen niet op sociale media volgen of googelen en niet naar hen informeren via wederzijdse bekenden. Sta regelmatig in afzondering stil bij wat jij wel en niet wilt en wees kritisch bij veranderingen hierin. Heb je aan toxische mensen gedacht, hun foto en socials bekeken? Dit is energetisch met hen connecten. Vermijd dat zoveel mogelijk.

Houd zwarte lijsten bij van pijnlijk gedrag van toxische mensen; dit om jezelf bij de les te houden. Leg ook steeds nieuwe inzichten schriftelijk vast en herlees je valkuilen, specifiek bij bepaalde personen. En vraag voor zwakke momenten, waarin je sterk verlangt naar contact met een gewezen narcist, of een betrouwbare vriend/in je hiervan weerhoudt en weer even wakker schudt. De desbetreffende relatie is niet voor niets beëindigd en je wil het helingsproces niet verlengen! Al deze tips zijn daarom beslist geen overbodige luxe. Toxische verleiding en gaslighting zijn enorm krachtig!

Hoe weet je of je ver genezen bent van een narcistische relatie?

Dit zijn de duidelijkste tekenen van vergevorderd herstel:

1. minder aan de toxische mensen in kwestie denken. En minder of geen heftige emoties ervaren als dit gebeurt of als je aan hen wordt herinnerd. Je reageert uitsluitend vanuit wat jij (niet) wilt.

2. Het sneller herkennen van en handelen op rode vlaggen in contact met (nieuwe) mensen

3. Strikt je grenzen hanteren en je wensen open durven uiten naar oude en nieuwe contacten toe

4. Je leeft vanuit een stabiel gevoel van eigenliefde en geniet van goede zelfzorg

5. Je weet en gunt jezelf wat je wilt en werkt er stap voor stap aan om dat te krijgen

6. Je staat open voor nieuwe ervaringen en geniet van je successen

7. Terugval accepteer je als onvermijdelijk maar slaat je niet lang uit het lood. Het motiveert je juist om met de nodige koerscorrecties nieuwe ervaringen aan te gaan

8. Je voelt een toenemende neutraliteit jegens de toxische mensen waar je pijnlijke ervaringen mee had. Geen sterke wens meer om een toekomst met hen te hebben en evenmin angst bij de gedachte dat ze zich -naar hun eigen zeggen- met welgemeende intentie en excuses in je leven melden. Jij vertrouwt volledig op je onderscheidingsvermogen en intuïtie

9. Je geniet steeds meer van het moment en hebt een rustig innerlijk vertrouwen dat wat er verder ook op je pad komt, om goede redenen gebeurt en dat jij de situatie kan handelen

10. Je krijgt meer fijne relaties op je pad! Die weerspiegelen je innerlijke staat van zijn, met steeds minder onbewust en onverwerkt trauma!

Je gaat meer moois voelen en wordt energetisch en spiritueel bewuster

Als je heelt van trauma van toxische relaties, ga je steeds meer en dieper voelen. En niet alleen de pijnlijke emoties, dat wordt geleidelijk écht minder. Je intuïtie groeit gestaag. Je wordt steeds gevoeliger voor energie. Je voelt je steeds meer één met anderen. Dit alles maakt het leven beslist veel mooier! Ik zie het herstel van narcistisch misbruik dan ook als een pad voor spiritueel ontwaken, waarbij je ener-getische frequentie toeneemt. Je leeft steeds krachtiger en vrijer vanuit je pure, unieke zelf!

Helaas neemt aanvankelijk het aantal toxische confrontaties ook toe. Dat is nodig om ook de dieper liggende, nog onverwerkte emoties omhoog te brengen om te verwerken. Maar je ervaart steeds meer, dat er ingenieus werkende, hogere krachten in het spel zijn… die jou ook ondersteunen bij dit proces van bewustzijnsgroei. Ik schreef er mijn eerste blog over… een lange brei tekst vanuit een quantumvisie, getiteld Samen via narcisme naar gezond bewustzijn. Optimistisch, voor wie dit ook zo kan zien. Maar ook zonder dat besef worden je leven en je relaties beslist veel fijner als je heelt. En je stoot toxische relaties steeds meer af.

Betere relaties en meer fijne emoties: ze verrijken en verdiepen je leven met ongekend veel kleur en vreugde!